Umożliwienie przedsiębiorcom łatwego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności oraz zmiany w stawkach podatku od czynności cywilnoprawnych dla podmiotów nabywających jednocześnie większą liczbę lokali zapowiadano już od wielu miesięcy. Zmaterializowały się one w ustawie z 26 maja 2023 roku ustawie o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw.
1. Koniec użytkowania wieczystego coraz bliższy
Ustawa umożliwia przedsiębiorcom, a także innym podmiotom i osobom (osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe) wystąpić z wnioskiem o przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo pełnej własności nieruchomości w zakresie niemal wszystkich kategorii gruntów. Przekształcenie odbywać będzie się na wniosek użytkownika wieczystego.
Nieliczne wyjątki dotyczą terenów niezabudowanych oraz zajętych pod rodzinne ogrody działkowe. Przekształcenie, w tych przypadkach, będzie jednak możliwie za zgodą starosty albo wojewody (w zależności, czy chodzi o grunty samorządowe, czy Skarbu Państwa). Druga grupa wyłączeń obejmuje grunty Skarbu Państwa powierzone Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa, Agencji Mienia Wojskowego, Lasom Państwowym, parkom narodowym, Wodom Polskim, a także grunty na terenie portów i przystani morskich.
Dotychczasowa opłata przekształceniowa (za przekształcenie związane z nieruchomościami o funkcji mieszkaniowej) wynosi dwudziestokrotność opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego i jest wnoszona jednorazowo albo w 20 rocznych ratach. Podobnie kształtować się będzie wysokość opłaty przekształceniowej w odniesieniu do gruntów innych niż przeznaczonych na cele mieszkaniowe:
- przy zapłacie jednorazowej cena wykupu wyniesie dwudziestokrotność opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego,
- opłatę tę będzie można rozłożyć ale tylko na 10 płatnych corocznie rat, nadto sumarycznie wyniesie ona 25-krotność opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego,
- stosowane będą mogły być bonifikaty, podobnie jak przy przekształceniu gruntów na cele mieszkaniowe, zaś przedsiębiorcy będą mogli starać się o zmniejszenie opłaty w ramach pomocy de minimis.
2. Zmiany w podatku od czynności cywilnoprawnych
Kolejna grupa zmian wprowadzonych omawianą ustawą dotyczy stawek podatku od czynności cywilnoprawnych należnego od transakcji sprzedaży nieruchomości. Dotychczas stawka tego podatku wynosiła 2% niezależnie od statusu nabywców oraz ilości kupowanych nieruchomości. Ustawa wprowadza dwie istotne zmiany:
- wprowadza całkowite zwolnienie podatkowe, dla kupujących nieruchomość mieszkalną (lokal, dom, prawo spółdzielcze) będących osobami fizycznymi, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia,
- podwyższa stawkę podatku do 6% ceny od zakupu szóstego i kolejnego lokalu mieszkalnego (nabywanych w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej) lub udziałów w tych lokalach.
Przedmiotowe zmiany mają wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. Obecnie ustawa oczekuje na jej zatwierdzenie przez Senat.
Autor: Piotr Zwoliński Dyrektor Zarządzający Pepper House
